ΤΑ «ΕΠΙΣΤΡΟΦΙΑ» ΤΗΣ ΜΠΕΚΑΤΣΑΣ ΣΕ ΗΠΕΙΡΟ... ΚΑΙ ΣΟΥΗΔΙΑ!
Ηπειρώτης είμαι, στην Ηπειρο ξεκίνησα από παιδί να κυνηγάω, ήταν μοιραίο τα «επιστρόφια» της μπεκάτσας να έχουν πάντα μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου...
Τα τελευταία 10 χρόνια, μάλιστα, γίνανε για μένα και πιο «σημαδιακά»! Γιατί όταν οι μπεκάτσες άρχιζαν τον Μάρτη το ταξίδι της μεγάλης «επιστροφής» τους προς τα πίσω, συνέπιπτε να ξεκινάω και εγώ την προσωπική μου «αποδημία» από την Ηπειρο... στη Σουηδία (δεύτερη πατρίδα μου τώρα πια). Ηταν και για μένα μια «παρόρμηση» επιστροφής προς τα αχανή δάση του μεγάλου Βορά, εκεί όπου θα κατέληγαν πολλά από τα πουλιά που έχουμε συνηθίσει να περιγράφουμε σαν «βασίλισσες»...
Δεν πρόκειται για τίποτα «κοπάδια» οι μπεκάτσες που ξεκινάνε να «καλοκαιριάσουν» και να αναπαραχθούν στον Βορρά. Και αυτή η διαδρομή τους «προς τα πάνω» γίνεται διακριτικά, σταδιακά και ήσυχα, με την ίδια διακριτικότητα που χαρακτηρίζει ολόκληρη τη ζωή της μπεκάτσας! Για χρόνια πολλά στην Ηπειρο, κάθε πουλί που συναντούσα μετά τις 20 του Φλεβάρη το θεωρούσα «ταξιδιάρικο», ένα πουλί... των «επιστροφίων».Συνέχιζαν, όμως, να υπάρχουν πάντα και οι μπεκάτσες που «λημέριαζαν» στα στα πυκνά και τα πουρναρωτά, στα ίδια χειμερινά «κοτέτσια» που είχαν καταλύσει για να περάσουν τον χειμώνα στα μέρη της Ηπείρου.
Στα Γιάννενα...
Τα πρώτα «μπασίματα» στα Γιάννενα ξεκίναγαν -ανάλογα με τον καιρό- μετά τις 20 Φλεβάρη, σπάνια νωρίτερα... Γίνονταν όμως εντονότερα το πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου, όπου πολλές φορές σε μία μόνο έξοδο μπορούσες να βρεις και δύο και τρία πουλιά σε απόσταση 5-10 μέτρων το ένα από το άλλο! Αν τύχαινε να είναι μπεκάτσες της προηγούμενης νύχτας, το καταλάβαινες αμέσως: ήταν πουλιά πολύ πιο ανήσυχα, από εκείνα που είχαν «πιάσει» στην περιοχή μια?δυο ήμερες, αλλά είχαν παραμείνει γιατί ο καιρός χάλασε και δεν τους επέτρεψε να συνεχίσουν το ταξίδι τους...
Ηταν -και είναι- κανόνας όμως, οι μπεκάτσες στα «επιστρόφια» να μην κάθονται στο ίδιο μέρος πάνω από τρεις ημέρες, ειδικά αν ο καιρός κρατούσε τις «καλοσύνες» του. Με τον καλό καιρό τα πουλιά προτιμούν μια σύντομη διανυκτέρευση, έστω και μια... διημέρευση, αλλά έπειτα συνεχίζουν το ταξίδι τους. Ως διά μαγείας εξαφανίζονται, ακόμα και από εκεί που την προηγούμενη μέρα μπορεί να είχες βρει και 10 μπεκάτσες!
Την μια μέρα πλήθος, την άλλη ούτε φτερό... Αυτός ήταν ο κανόνας στα «επιστρόφια» και στην Ηπειρο, αυτός συνεχίζει να είναι και σήμερα. Πολλά από τα νεαρά κυνηγόσκυλά μας που είχαν γεννηθεί την προηγούμενη άνοιξη ή το καλοκαίρι, σε αυτά ακριβώς τα πουλιά μάθαιναν... τι πάει να πει μπεκάτσα! Και ήταν ένα μάθημα πολύ δύσκολο για τον σκύλο, γιατί συχνά οι μπεκάτσες στα «επιστρόφια» είναι ανήσυχες και καχύποπτες, δεν δέχονται τις «ατσαλοσύνες» και τις εύκολες προσεγγίσεις.Μου έρχεται ακόμα και τώρα στο μυαλό ένα πρωινό στα τέλη του Φλεβάρη, πριν από αρκετά χρόνια... Μαζί με τον φίλο μου τον Δήμο δοκιμάζαμε την τύχη μας στα μέρη μου και μαζί «δοκιμάζαμε» ένα κυνηγόσκυλο 8 μηνών, που μόλις πριν από δύο μήνες είχα αποκτήσει.
Ανεβήκαμε στο Μεγαλόγγο, ένα βουναλάκι κοντά στα Γιάννενα, τραβώντας μια πορεία από βορειοδυτικά προς νοτιοανατολικά. Τα πρώτα χιλιόμετρα δεν έδειξαν κάτι «ιδιαίτερο», αν και σηκώσαμε δύο πουλιά με διαφορά 20 λεπτών το ένα από το άλλο... Μετά από δύο περίπου ώρες αποφασίσαμε να επιστρέψουμε και, κάνοντας μια στροφή, βρεθήκαμε στο βορινό τμήμα του βουνού, αρκετά πιο χαμηλά από εκεί που κυνηγούσαμε πριν.
Και τότε, η μια φέρμα άρχισε να διαδέχεται την άλλη! Κι ενώ τις πρωινές ώρες τα πουλιά σπάνια ανέχονταν τη φέρμα, μετά τις 10 το πρωί φέρονταν λες και ήθελαν... να βοηθήσουν τον νεαρό σκύλο!
Για να μην πολυλογώ, βρήκαμε 5 μπεκάτσες σε μια ακτίνα 50 μέτρων, δύο από αυτές μάλιστα στα... 30 μέτρα από το αυτοκίνητο. Στο πώς έγινε αυτό και πώς βρέθηκαν μετά από τέσσερις ώρες όλα αυτά τα πουλιά γύρω από το αυτοκίνητο (μια περιοχή που ήδη είχαμε ψάξει) δεν μπόρεσα ποτέ να δώσω μια απάντηση.Αυτά όσον αφορά τη γενέτειρά μου γη στην Ηπειρο, ωστόσο έχει ενδιαφέρον τι συμβαίνει και με τα «επιστρόφια» της μπεκάτσας στη Σουηδία, στην οποία περνάω πλέον ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου...
Στη Σουηδία...
Στη Νότια Σουηδία, λοιπόν, την πρώτη μπεκάτσα που είδα να φερμάρουν άνοιξη τα σκυλιά μου ήταν στις 22 Μάρτη του 2005! Τα περισσότερα χιόνια είχαν φύγει και μόνο μια άσπρη «πασπάλα» υπήρχε στα σκιερά σημεία των δασών.... Εκτοτε -και κάθε τέτοια εποχή- έβρισκα μπεκάτσες από τις 18 του Μάρτη το νωρίτερο, με αποκορύφωμα το δεκαήμερο από τις 10 μέχρι και τις 20 Απριλίου.
Τις πρώτες ημέρες του Μαΐου τα πουλιά έχουν πλέον εγκατασταθεί στις ζώνες αναπαραγωγής τους στη Σουηδία, δίνοντας την ευκαιρία να βλέπεις στον ουρανό τους... περίτεχνους χορούς των αρσενικών, που με κραξίματα και γαμήλιες επιδείξεις προσπαθούν να προσελκύσουν τα θηλυκά που θα ζευγαρώσουν!
Πριν από την είσοδό τους στην Ευρωπαϊκή Ενωση, οι Σουηδοί κυνηγοί κυνηγούσαν μπεκάτσες αυτή την ανοιξιάτικη περίοδο (με τη μέθοδο «αλά κρουλ» όπως λέγεται), χτυπώντας στο καρτέρι τα αρσενικά πουλιά που ερωτοτροπούσαν στους ουρανούς του Βορρά...Με την είσοδό τους στην ΕΕ πριν από 20 περίπου χρόνια, αυτό το ανοιξιάτικο κυνήγι της μπεκάτσας απαγορεύθηκε, σωστά, αν θέλετε τη γνώμη ενός κυνηγού από την Ηπειρο.
Τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές το ημερολόγιο γράφει 8 Φεβρουαρίου και ο γράφων βρίσκεται ήδη στη Σουηδία... Τα «επιστρόφια» της μπεκάτσας δεν έχουν ακόμα αρχίσει ούτε και στα Γιάννενα, αλλά είναι πιθανόν να.... συμπέσουν με τη δημοσίευση του άρθρου. Εξω χιονίζει για μια ακόμη φορά, σε μια περιοχή που τις μέρες της μεγάλης παγωνιάς το θερμόμετρο μπορεί να πέφτει και... 20 βαθμούς κάτω από το μηδέν!
Και εγώ περιμένω πάλι τα «επιστρόφια» της μπεκάτσας εδώ, γιατί μαζί με τα πρώτα πουλιά έρχεται και η άνοιξη, θα λιώσουν τα χιόνια και η μέρα θα μεγαλώσει... Τα κίτρινα άνθη του δέντρου που βρίσκεται έξω από τα παράθυρό μου θα λάμψουν εκτυφλωτικά στο πρώτο χάιδεμα των ακτίνων του ήλιου και θα συνεχίσουν να λάμπουν μέχρι να φτάσει στη Σουηδία και η τελευταία ταξιδιάρικη μπεκάτσα.
ΤΟ ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ;
Πρώτα αρχίζουν να μετακινούνται τα ενήλικα αρσενικά, πιθανότατα γιατί πρέπει να καταλάβουν μια συγκεκριμένη ζώνη αναπαραγωγής στην τελετουργία του ζευγαρώματος.
Ακολουθούν οι ενήλικες θηλυκές και αμέσως έπειτα οι νεαρές θηλυκές που εκκολάφθηκαν μέσα στις δύο τελευταίες χρονιές.
Αυτή την περίοδο τα πουλιά ταξιδεύουν σε ομάδες τριών, τεσσάρων και πέντε πουλιών και κάποιες φορές σε ζευγάρια.
Ομως ποτέ δεν αποτελούν «ζευγάρι» με την αναπαραγωγική σημασία του όρου, γιατί στις περισσότερες, άλλωστε, των περιπτώσεων είναι και τα δύο αρσενικά.
Κώστας Μπακατσέλος
20/02/2013 ΕΘΝΟΣ - ΚΥΝΗΓΙ Τ. 615
